Bestiarium: Goopie

Illustratie uit Basisregelboek, 2de editie

Als een fantasy rollenspel heeft Schimmen & Schaduwen natuurlijk de traditionele stal van monsters zoals goblins, orks, draken, e.d. Net zoals bij elk ander rollenspel zijn er echter ook monsters die uniek zijn. Eentje daarvan is de Goopie (in de pdf-versie Goepie), die reeds aanwezig was in het basisregelboek.

In het basisregelboek worden goopies als volgt beschreven:

"Goopies zijn kleine zoogdieren die men voonamelijk vindt in de grote bossen van Dor en die het midden houden tussen lemuren en katten, met lange, spitse oren en grote, blauwe ogen. Goopies zijn echte boomacrobaten en in het paringsseizoen kan men vaak spelende koppeltjes door de bomen zien flitsen. Ze hebben ook een grote staart waarmee ze gemakkelijk aan takken kunnen hangen.

Illustratie uit Basisregelboek, 1ste editie

Goopies zijn gemakkellijk te temmen. Men moet enkel slagen in een CHA-proef. Bijgevolg houden vele huisgezinnen ze als huisdieren. Het zijn lieve en vreedzame dieren die, als ze goed afgericht zijn, erg nuttig kunnen zijn bij allerlei klusjes.

[Deze paragraaf enkel aanwezig in de pdf-versie] Een bepaalde ondersoort, de zogenaamde spiongoepie, is zelfs zeer in trek bij spionnen en dieven, die de diertjes africhten om in huizen binnen te dringen en materiaal te verzamelen of van binnenuit de deur te openen. 

Wapenschild Lir, BR2

Goopies worden dikwijls door stropers gedood om er bontmutsen van te maken. Deze mutsen brengen in noordelijke streken heel wat geld op. Gelukkig zijn zulke mutsen in de meeste koninkrijken illegaal bezit. De goopie is zelfs het nationaal symbool van het koninkrijk Lir."

De toevoeging van de extra paragraaf in de pdf-versie, alsook de wijziging van de schrijfwijze van de naam, duidt erop dat iemand goopies belangrijk genoeg vond in zijn of haar eigen avonturen.

Alleszins zijn goopies minstens vermeld in een officieel Schimmen & Schaduwen avontuur, namelijk in 'Paniek in Delversdorp', dat verschenen is in Sagen & Legenden 1. Hierin worden goopies gebruikt om te waarschuwen tegen mijngas in ondergronds gangen, een beetje zoals kanaries in de echte wereld. De tekening die 'Paniek in Delversdorp' illustreerde, toont een speelse goopie die in een kooi door avonturiers ondergronds wordt meegedragen.

'Paniek in Delversdorp', illustratie uit Sagen & Legenden 1

Een leuk follow-up monster van de goopie is de goopievanger, die verschenen is in een Goblin Tribuun. Hierover meer in een volgende blogpost.

Goblin Tribuun

Gobiln Tribuun 4, December 1992

De basisregelboeken en de diverse uitbreidingen zoals Sagen & Legenden en Duistere Catacomben zijn niet de enige uitgaven waarin Schimmen & Schaduwen materiaal werd gepubliceerd. Gedurende 1992-1993 publiceerde The Wise Tree ook de Goblin Tribuun, een fanzine met allerhande extra materiaal.

 De Goblin Tribuun, of kortweg de Gobtrib verklaarde zelf dat " ... wil bijdragen tot de bevordering van het rollenspel in het Nederlandse taalgebied door zowel rollenspelklubs als geinteresseerden de mogelijkheid te bieden hiermee met elkaar in kontakt te treden. Daarnaast houdt de Gobtrib je ook op de hoogte van wat er in Belgie en Nederland op rollenspelgebied zoal te beleven valt." Voorwaar een nobele missie!

In totaal verschenen er 6 nummers van de Gobtrib, onder het redactieschap van David Van Dijck. Nr. 1 verscheen in juni 1992, nr. 2 in augustus 1992, nr. 3 in oktober 1992, nr. 4 in december 1992, nr. 5 in februari 1993, en het laatste nummer, nr. 6 verscheen in april 1993. De Gobtrib kostte 20 shilling, maar in toenmalige echte munten werd 100 Bfr. gerekend voor 5 nummers. In Nederland betaalde men 5 gulden voor 4 nummers.

Het totaal aantal lezers die ooit de Gobtrib in handen kregen zal waarschijnlijk voor altijd onbekend blijven, maar in Gobtrib 4 is wel een ledenlijst opgenomen die 21 abbonees telde. Ongetwijfeld werden nog enkele Gobtribs aan niet-leden verspreid, maar op meer dan 30 exemplaren zal de Gobtrib waarschijnlijk niet verspreid zijn.

Sagen en Legenden, Duistere Catacomben

Naast de diverse uitgaven van de basisregelboeken, die reeds in een vorige post werden toegelicht, zijn er voor Schimmen & Schaduwen ook een aantal andere uitgaven gepubliceerd. De meest bekende zijn de 2 Sagen & Legenden boeken, en de twee Duistere Catacomben boeken.

Sagen & Legenden 1 werd uitgebracht in 1992, en bevat een reeks avonturen, nieuwe monsters, enkele nieuwe spelregels, regels om runenzwaarden te construeren, een nieuw overzicht van de prijstabel van wapens, uitrusting e.d., en nog veel ander nuttig materiaal. De cover is blauw, en bevat ook het aanzicht van een humanoide creatuur. Op die manier, samen met de rode uitgave van het basisregelboek, kregen de Schimmen & Schaduwen uitgaven een meer uniforme look.

Sagen en Legenden 2  werd gepubliceerd in 1993. In tegenstelling tot Sagen & Legenden 2 is het een dunner boekje, en bevat het enkel avonturen; dus geen extra monsters of spelregels. Wat deze reeks avonturen wel wat specialer maakt is het feit dat ze gekoppeld zijn door een groter, overkoepelend avontuur. Normaliter noemen rollenspelers dit een 'campaign', maar omdat Schimmen & Schaduwen een nederlandstalig rollenspel is, kon dit woord natuurlijk niet gebruikt worden, vandaar dat de aanduiding 'Sage' gebruikt werd.

Duistere Catacomben 1 is een uitgave die dateert uit 1993. Blijkbaar was 1993 een goed jaar voor The Wise Tree. Wat dadelijk opvalt is dat de covertekening wat ruwer en groffer is dan de Sagen & Legenden boeken, en dat de cover ook niet in kleur is. Naast drie avonturen bevat Duistere Catacomben 1 ook regels voor zogenaamde Constructen, mechanische machines en robotten in een fantasy-setting, die semi-intelligent vertonen door gebonden demonen, geesten of schaduwen. Ook leuk waren de papieren miniatuurtjes, die achteraan in het boek waren opgenomen, en die gebruikt konden worden om sommige avonturen meer visueel voor te stellen.

Duistere Catacomben 2 heeft de twijfelachtige eer de laatste uitgave van The Wise Tree te zijn, en dateert uit 1994. Vijf nieuwe avonturen, alsook enkele nieuwe monsters vindt men terug in het boek.

... en een brief uit de oude doos.

Na het zoekertje dat in VETO verschenen was (zie vorige blogpost), en waarin The Wise Tree andere rollenspel-adepten in het Leuvense zocht, heeft er minstens een iemand op gereageerd - jawel, ikzelf :-).

Het grappige aan die brief is dat die nog met de hand geschreven is. Ik kan me niet meer herinneren of ik toen al de beschikking had over een PC, maar ongetwijfeld waarschijnlijk geen deftige printer. En de aloude typemachine bovenhalen was teveel werk ... Nog geen email-adressen uiteraard, maar ook geen telefoonnummer. Het papieren telefoonboek werd nog duchtig gebruikt.

Ik kan me niet meer herinneren wanneer ik dan precies met de mysterieuze organisatie The Wise Tree in contact gekomen ben, maar het zal niet veel later geweest zijn dan het voorjaar van 1988.

Zoekertje uit de oude doos ...

Verschenen in het Leuvense studentenblad VETO, 1 februari 1988 (jaargang 14, 1987-1988, nr. 17).

Merk op dat er noch een telefoonnummer, noch een email adres aanwezig is - dat laatste is uiteraard logisch voor een zoekertje uit die tijd. Men verwachtte blijkbaar per brief te communiceren.

De verschijningsdatum (februari 1988) dateert alleszins voor de verschijning van de eerste editie van Schimmen & Schaduwen.

Bestiarium: Spiratoplex

Illustratie uit Basisregelboek, 2de editie

Een van de vreemdste creaturen die in het Schimmen & Schaduwen basisregelboek voorkomt is naar mijn mening de spiratoplex (meervoud: spiratoplexi).

De beschrijving is ongewijzigd gebleven tussen de eerste en tweede editie, en de spiratoplex maakte dus van bij de aanvang deel uit van het originele spelconcept.

Het is voorwaar een vreemd creatuur. Uit de beschrijving van het basisregelboek:

"Spiratoplexi zijn wezens afkomstig van een hoger bestaansniveau, een wereld van licht en kleur. Eigenlijk bestaan ze zelf ook volledig uit licht maar om op een fysische wereld zoals die van Dor te leven, manifesteren ze zich in een fysiek lichaam.
[ ... ]
In een gevecht sluiten spiratoplexi bij voorkeur hun oog en gebruiken warmte- en koudezicht om tegenstanders te lokaliseren. Het oog is erg kwetsbaar en de vernietiging ervan resulteert in het verlies van hun nachtzicht en moreelzicht.
[ ... ]
Hoe en waarom deze wezens precies op Dor verschenen zijn, is onbekend. Ze werden plotseling over heel de wereld van Dor waargenomen en vormden weldra het onderwerp van volkspraat en legende. Het was de elf Nehadrin die na lang onderzoek ontdekte dat de kleuren die deze wezens uitstralen een weergave is van hun gevoelens en hij slaagde er zelfs in deze kleuren te vertalen. Blauw betekent dat het wezen in een rustige, normale gemoedstoestand verkeert. Rood betekent opgewonden, groen is goed gezind of vriendelijk en geel weerspiegelt een gevoel van intense vriendschap of liefde. Deze liefde hoeft niet noodzakelijk voor een soortgenoot te zijn. Wie een spiratoplex tegenkomt die geel uitslaat kan zich dus best uit de voeten maken, wil hij tenminste niet de rest van zijn leven lastig gevallen wordt door de onverwachte verschijningen van het monster en dit meestal op ongepaste momenten, bijvoorbeeld in het bijzijn van vrienden of op een officieel diner."

De laatste paragraaf lijkt plots een beetje een stijlbreuk met de vorige en is een getuige van de soms wel grappige humor die verborgen zit in de monsterbeschrijvingen van Schimmen & Schaduwen.

Spritoplexi doen wel wat aan beholders uit Dungeons & Dragons denken, waar we zullen moeten afwachten wat de originele bedenker van dit vreemde monster zegt vooraleer we kunnen concluderen waar hij de mosterd vandaan gehaald heeft.

Een leuk detail: in de originele beschrijving worden spiratoplexi beschreven als zijnde 1.10 meter groot. Die extra 10 centimeter was dus blijkbaar op één of andere manier wel belangrijk? In de digitale versie van het regelboek is die 10 centimeter trouwens verwijderd, en zijn spiratoplexi dus gemiddeld iets kleiner geworden dan origineel.

Verder beschikt de spiratoplex over een aantal leuke speciale eigenschappen, zoals Dodentransformatie Teleportatie, Haat chaotische wezens, Immuun giffen, Immuun niet-magie, Telepatie, Teleportatie, Totaalzicht. Als taal beschikt hij over 'Kleurverandering' (wordt enkel vermeld in de 2de editie).

Indien je ooit een spiratoplex ontmoet hebt - of erger, ben je ooit een gele spiratoplex tegen het lijf gelopen - in één van je Schimmen & Schaduwen avonturen, laat het hier weten!

Addendum (19 oktober 2012)

Spiratoplex, Basisregelboek 1ste editie

Bijgevoegd de spiratoplex, zoals hij getekend werd in de 1ste editie (zwarte regelboek).

Verschillende edities van Schimmen & Schaduwen

Een vraag die af en toe wel eens opduikt, gaat over het aantal verschillende edities die er ooit van Schimmen & Schaduwen gemaakt zijn. Een eenvoudige vraag, met een schijnbaar moeilijk antwoord, maar eigenlijk toch eenvoudig.

De schijnbare moeilijkheid bestaat erin dat er 4 versies van het basisregelboek verschenen zijn, en een digitale versie. In zekere zin is S&S dus vijf maal uitgegeven. De verschillen tussen verschillende versies zijn echter niet zo groot als men op het eerste zicht zou denken.

De allereerste uitgave (de nulde editie) betreft een zwart regelboek, en is eigenlijk een proefdruk van de echte eerste editie, met zwart kaft en geel pentagram. De nulde editie onderscheidt zich door een witte kafttekening (wit pentagram), maar is qua inhoud identiek aan de eerste editie. Alle illustraties werden gemaakt door Kurt Van Bouchout.

De tweede editie (groene kaft) was grotendeels een herschrijving van de eerste editie, met hier en daar een aanpassing en toevoeging van de spelregels. Deze aanpassingen zijn voor het grootste deel echter kosmetisch van aard. Een groot aantal delen van de tekst zijn identiek aan die van de 1ste editie (inclusief spellingsfouten ;-)). De grootste breuk met de vorige editie zijn echter de illustraties en kafttekening, die door tekenaar Johan Wuyckens werden gemaakt. Ook zijn er vier avonturen in het boek opgenomen, waarvan sommigen echte klassiekers geworden zijn.

De derde editie (rode kaft) is een identieke herdruk van de editie met groene kaft, maar de kafttekening is nu hertekend naar een half gelaat van een schubling. Dergelijk gelaat zal ook op de Sagen & Legenden en Duistere Katakomben boeken zal verschijnen, en zo'n beetje het herkenningspunt is geworden van de Schimmen & Schaduwen boeken.

Nadien is er nog een digitale editie verschenen (nog steeds downloadbaar van http://www.foob.be/vreemdetijden/download_schimmen_en_schaduwen.htm), die grotendeels hetzelfde materiaal bevat als de gedrukte editie.

Kortom, we kunnen zeggen dat het spelsysteem zelf op zich eigenlijk niet gewijzigd is. De grootste trendbreuk was te vinden tussen de 1ste en 2de editie, met een volledige nieuwe lay-out en volledig nieuwe illustraties. Het is deze editie die bij de meeste fans van het spel bekend is.

Enkele links

Een korte post om twee eenvoudige links mee te geven.

Op http://rpggeek.com/rpg/1810/schimmen-en-schaduwen vind je een overzicht van alle ooit uitgebrachte materiaal van Schimmen en Schaduwen.

Op http://www.foob.be/vreemdetijden/schimmen_en_schaduwen_introductie.htm vind je downloadbaar materiaal - een zeer ruime selectie van alle materiaal dat ooit op papier werd gepubliceerd.

Intro ...

Schimmen & Schaduwen is een Vlaams fantasy rollenspel en werd voor de eerste maal uitgebracht in 88, en de laatste uitgave dateert van enkele jaren later. Dat betekent dat binnenkort S&S 25 jaar bestaat. Vandaar deze nieuwe blog.

Wat is mijn plan?

Geen paniek, er komt geen nieuwe versie van S&S. Wel is het de bedoeling om een aantal retrospectieves te wijden aan S&S: bespreking van de regels, bespreking van de diverse boeken die werden uitgegeven, interviews met de toenmalige auteurs, artiesten en spelers van het eerste uur, scans van leuke documenten e.d.

Dus, hou deze blog in de gaten voor meer informatie en een retro-trip naar het rollenspellandschap tijdens de vroege jaren 90 in Vlaanderen.