woensdag 12 maart 2014

Hoe groot is de Wereld van Dor? Antwoord!

Nadat in de vorige blogpost de vraag geformuleerd werd over de bevolkingsaantallen in Dor, toog Kurt VB aan het werk (als de tekenaar van de kaarten destijds), om één en ander uit te pluizen. We laten Kurt aan het woord ...
=======================================================================
Eventjes een toelichting ivm de wereld van Dor, vermits jij al enkele keren gezegd hebt dat wij niet goed beseften hoe groot die wereld wel is. Daar is, zoals Dirk al zei, wel degelijk over na gedacht (n.v.d.r.: dit verwijst naar een conversatie die we hadden over de schijnbare discrepantie van de grootte van de wereld en de vermeldde bevolkingsaantallen).

Grootte van de landen
Op de bijgevoegde kaart van Dor (wat slechts een deel is van de volledige wereld) heb ik de aangeduide schaal van 150km zowel horizontaal als verticaal uitgezet (n.v.d.r. de originele kaarten zijn te raadplegen in de atlas van Dor). Dit geeft horizontaal 41 x 150km = 6.150km, en verticaal 28 x 150 km = 4.200km, dus een totale oppervlakte van 25.830.000km². Ongeveer 50% hiervan is land (zie het ingekleurde kaartje met de land- en waterverdeling), wat dus neer komt op 12.915.000km².
S&S - Vergelijking Wereld van Dor (Dor - schaal).jpgS&S - Vergelijking Wereld van Dor (Dor - verdeling land zee).jpg

Ter vergelijking: Rusland is zo’n 17.100.000km² groot, Canada 10.000.000km² en de VS 9.600.000km². Europa omvat ongeveer 10.500.000km². Qua grootte is de gekende Wereld Van Dor dus iets groter dan Europa. Wat er achter de Vlakte van It-Quawk ligt, de rotseilanden van de Draketanden, de woeste golven van de Oostelijke Oceaan  of de sneeuwstormen die over de Yszee razen, is natuurlijk een raadsel.

We weten dus niet hoe groot de volledige wereldbol van Dor wel is (in de veronderstelling dat Dor natuurlijk bolvormig is, want misschien denken de Dorianen wel dat hun wereld een platte schijf is:-)). We zijn er steeds van uit gegaan dat Dor ongeveer de grootte van de aarde heeft (iets groter, maar niet zo veel – al is dat wel relatief natuurlijk). Er zijn dus nog veel landen te ontdekken en uiteindelijk is Dor niet zo groot als je zelf wel denkt :-).
De detailkaarten van de landen zijn op een andere schaal (100km) getekend dan de wereldkaart van Dor (150km), maar de kaarten komen wel overeen qua geschaleerde afstanden. Zo is op de wereldkaart de afstand tussen Atumbar en Bobor 600km (4 x 150km). Op de detailkaart is dat 630km (6 x 100km + 1/3de van 100km). Die kleine foutmarge is te wijten aan de gebrekkige opmeting van de Doriaanse landmeters en kaartenmakers. Hun instrumenten zijn uiteraard niet zo precies als de onze :-)
S&S - Vergelijking Atumbar-Bobor (volgens wereldkaart).jpgS&S - Vergelijking Atumbar-Bobor (volgens detailkaart).jpg

Bevolking in Dor
Een volgend aspect is het aantal inwoners van Dor. Tijdens de Middeleeuwen in Europa leefden ongeveer 10 tot 50 personen per km², afhankelijk van het terrein en het klimaat (met een verschil tussen Vroege en Late Middeleeuwen – bron: Wikipedia en demografische internetsites). Is het terrein rotsachtig of woest, het land weinig vruchtbaar, het weer koud of droog, dan kan je uitgaan van zo’n 10 personen per km². Is het terrein daarentegen vruchtbaar en ligt het in een klimaatzone met uitstekende seizoenen, dan is 50 personen per km² realistisch.

Ik weet niet hoe het in Dor zit met de inwonersaantallen per land in verhouding tot hun landoppervlakte. Als die in het basisregelboek vermeld worden, dan kan je dat eens uitrekenen en dan heb je een idee of dat land vruchtbaar is of niet. Maar de cijfers moet je dan wel relativeren en interpreteren, want een kleine zeer vruchtbare strook kan volgebouwd zijn terwijl de rest van het land leeg en woest is. Kijk bijvoorbeeld naar het oude Egypte en de Nijl, waar de toenmalige 1 à 2 miljoen mensen op een smalle strook naast de rivier leefden. Of de bevolking kan net verspreid over het hele land aanwezig zijn rond kleine vruchtbare zones.

Dit bevolkingscijfer kan bovendien verhogen of verlagen door een aantal invloeden (en ook daarom moet je de bevolkingscijfers interpreteren): politieke instabiliteit of oorlogen, invasie, pest of ziekte, technologische vooruitgang of ontdekkingen in de (landbouw)wetenschap,… Als je een land kan irrigeren, kan je meer gewassen telen en oogsten, wat op zijn beurt weer een invloed op de bevolkingstoename heeft. Omgekeerd zorgen oorlogen en invasies voor een verlaging of – in het gunstigste geval  – stabiliteit van de bevolking. Toen de Vikings in het noorden en de Arabieren in het zuiden Europa binnen vielen, bleef de bevolking eeuwenlang stabiel en kende geen toename. Het kan trouwens eeuwen duren eer een land of bevolking zich herstelt van die factoren… Ook de verandering van politieke structuren heeft een invloed (landen waar iedereen vrijer is, zullen meer volk aantrekken dan landen die op slavenarbeid gebaseerd zijn of waar een slechte tiran heerst). Allemaal zaken dus die van belang kunnen zijn in Dor.

Ter vergelijking: Frankrijk heeft een rijk en vruchtbaar land, en was dan ook het meest bevolkt tijdens de Middeleeuwen – als ik me niet vergis met een bevolkingsdichtheid van 100 personen per km², maar mijn geheugen kan me in de steek laten – het is ook al 25 jaar geleden :-).

De landen in West- en Noord-Dor zijn woester en dus dunner bevolkt, terwijl Atumbar en de landen errond dichter bevolkt zijn. In principe wordt zo veel mogelijk van het vruchtbare land ingenomen door velden en weilanden, zeker bij oudere koninkrijken die al een rijkere geschiedenis en agricultuur achter de rug hebben. En hoe ouder het koninkrijk, hoe meer velden en weilanden aangelegd zijn en gewonnen zijn op bosgebieden of moerassen. En hoe meer velden, hoe meer monden je kan voeden en hoe meer dorpen en steden je zult tegen komen. 

Maaswijdte tussen nederzettingen
En dat brengt ons bij een volgend aspect waarmee rekening gehouden werd bij het tekenen van de kaarten, namelijk: hoe veel dorpen en steden zijn er nu eigenlijk per land? Of, wat is de maaswijdte waarop steden van elkaar liggen?

Hierbij heb ik mij gebaseerd op de afstanden tussen grote en middelgrote steden tijdens de Middeleeuwen in Europa, geëxtrapoleerd naar de Wereld van Dor. Nu vind je die informatie waarschijnlijk op het internet, maar in de jaren ’80 moest je dat zelf uitzoeken.

Ik ben ervan uit gegaan dat dorpen en gehuchten op een halve dagreis tot een volledige dagreis van elkaar liggen. Te voet uiteraard, want de meeste boeren hadden geen paarden. De boeren wilden immers hun waren op de markt verkopen, dus moesten ze wel te voet naar een volgend dorp gaan. Maar ze wilden ook graag ’s avonds terug thuis zijn. Daarom liggen de meeste dorpjes op een halve dagreis, hier en daar (door ‘accidenten’ in het terrein) zelfs op een volledige dagreis.

Als je ervan uit gaat dat je ongeveer 4 à 5 uur stapt van het ene naar het andere dorp, dan kan je zo’n 15 tot 30km stappen, afhankelijk van jouw snelheid. Ik ging ervan uit dat de boeren niet treuzelden, want elk uur verloren aan het stappen, was een uur minder verkopen op de markt of een uur minder werken op het land. De maaswijdte tussen de dorpen raamde ik daarom op ongeveer 20 à 25km in vruchtbare landen. Dorre streken en woestijnen hebben natuurlijk een andere maaswijdte. Tussen de dorpen liggen uiteraard nog kleinere gehuchten, boerderijen,…

Steden liggen op een grotere afstand van elkaar, uiteraard weer afhankelijk van het terrein en klimaat. Hiervoor nam ik als maat iets tussen 3 en 5 dagreizen, dus 60 tot 100km. Als ik de detailkaart van Atumbar als voorbeeld neem, dan liggen de meeste steden zo’n 50 tot 100km van elkaar, wat dus exact overeen komt met mijn veronderstelling. Ter info: op de kaarten zijn alleen steden getekend, waartussen uiteraard vele dorpen, kleine dorpjes, gehuchten, boerderijen, eenzame boerderijen, enz… liggen. De Ferrariskaart was in Dor nog niet uitgevonden, dus zéér gedetailleerde kaarten hebben wij helaas niet kunnen bemachtigen :-).

Op de 600km tussen Atumbar en Bobor stapte je dus 3 tot 4 weken (en je moest de bergen nog eens over). Gemakkelijker was natuurlijk per boot het meer over en de rivier stroomafwaarts volgen :-). 

Grootte van de nederzettingen
Hoe groot zijn nu deze dorpen en steden en waarom liggen ze op die bepaalde plaats in Dor? Ook hierover hebben wij indertijd gebrainstormd – of wat dacht je? :-)
Kleinere steden tref je uiteraard op verkeersassen aan, waarlangs goederen getransporteerd werden. Dat kunnen wegen of  rivieren zijn, kustplaatsen, (nationale en internationale) handelsroutes.,… Waar meerdere wegen samen komen, kan je een grotere stad hebben.

Ook het landschap heeft een invloed op de ligging van steden: een berghelling die bijvoorbeeld aan 3 zijden omringd is door steile kliffen is gemakkelijk te verdedigen, terwijl goederen toch vlot via de helling aan de 4de kant de stad binnen geraken. Een bocht in de rivier geeft meer laad- en loskaden voor de stad. Enzovoort…

Steden in woestijnen, moerassen, bergen of bossen verraden waarschijnlijk de aanwezigheid van grondstoffen die elders niet of moeilijk te vinden zijn – of zijn louter (militair) strategisch. Omdat er weinig of zelfs geen landbouw rondom de stad mogelijk is, moeten alle goederen aangevoerd worden – wat een kostelijke zaak is – en zo’n stad ontleent zijn bestaansrecht waarschijnlijk alleen maar aan iets wat de rest niet heeft (grondstoffen, ertsen, hout, zeldzame ingrediënten, magie,…). Anderzijds kan hun ligging hen ook beschermen tegen vijanden of tegen het klimaat. Vanuit militair oogpunt beschermen zulke steden de landsgrenzen of liggen ze net diep binnen de landsgrenzen, waardoor ze eerder als interne controlepost van de landerijen dienen en als belastingsinningspost voor de koning (of om een ontrouwe leenheer in bedwang te houden). Een ook hiervan zal je op de kaarten een aantal voorbeelden aantreffen (de kastelen en ommuurde steden in de Rijken van Zuid-Atumbar, bijvoorbeeld).

Maar vanaf hoeveel bewoners spreek je van een stad? Tja, dat is voor discussie vatbaar. Waar leg je de grens? Daarom hieronder enkele vage richtlijnen die ik gebruikt heb, met natuurlijk de tientallen, zo niet honderden, uitzonderingen :-).

Ik heb als maatstaf het Middeleeuwse Leuven genomen – want dat ken ik :-). Leuven telde ongeveer 2.000 inwoners rond het jaar 1300. Voor Dor heb ik als referentiejaar iets tussen het jaar 1000 en 1300 van onze jaartelling genomen, kwestie van een aanknopingspunt te hebben. Kleine (vaak niet ommuurde) steden telden in de Middeleeuwen tussen de 1.000 à 5.000 inwoners, laat ons gemiddeld 2.500 nemen. Leuven is dan direct een uitzondering – niet qua inwonersaantal, maar wel omwille van haar stadsomwalling (die van ergens halverwege de 12de eeuw dateert).

Grotere steden schatte ik zo’n 4 à 5 keer groter dan Leuven, dus ongeveer 10.000 inwoners. Uiteraard zijn er hiervan minder dan van de kleine steden. De steden op de detailkaarten zijn een mengeling van kleine en grote steden, al dan niet ommuurd. Hoeveel kleine en hoeveel grote steden laten we in het ongewisse :-).

Tussen deze steden liggen de dorpen, die ongeveer 100 à 500 inwoners tellen en de nog kleinere gehuchten, boerderijen, verspreide bebouwing, kastelen (waarrond ook mensen wonen ter bescherming),…

In de Middeleeuwen leefde ongeveer 80% van de bevolking op het land, niet in de steden. Kan je zelf eens uitrekenen hoeveel dorpen er moeten zijn in Dor – waarvan geen enkele op de kaart staat:-) Uitzonderingen zijn er altijd: garnizoenssteden bevatten waarschijnlijk in verhouding zeer veel volk (soldaten, dan), maar dorpen kunnen ook zeer groot zijn (maar nogal uitgestrekt om van een stad te kunnen spreken), en steden kunnen om een of andere reden overbevolkt zijn…
En elk land bezit uiteraard een hoofdstad (of meerdere grote steden indien de hoofdstad tijdens de geschiedenis enkele keren verhuisd werd – Thailand heeft zo een vijftal hoofdsteden gehad) en die waren volgens mij minstens een factor 3 à 5 keer groter dan de grote steden, sommigen zelfs meer dan 10 keer groter. Wat dus op zo’n 30.000 à 100.000 inwoners komt. Uiteraard zijn hier uitzonderingen op: een land kan een gigantische hoofdstad hebben en in sommige streken/landen zal zelfs bijna iedereen in de hoofdstad wonen. Wie weet wat de Dorianen drijft om ergens te gaan wonen?

Ter vergelijking: Het Middeleeuwse London telde ongeveer 30.000 inwoners. In het jaar 1100 was dit 15.000 (op een totale bevolking in Engeland van 1 miljoen), maar 200 jaar later was de Londense bevolking al vermeerderd tot 80.000.  Parijs was 2 keer zo groot met 60.000 inwoners en verdubbelde dat aantal in de volgende eeuw. Het rijke Venetië telde meer dan 100.000 zielen en Moscow zelfs meer dan 200.000 tegen de Late Middeleeuwen. Amsterdam was duidelijk een kleine stad in vergelijking met de rest: slechts 1.000 inwoners.

Voor heel Europa wordt de bevolking in de vroege Middeleeuwen geschat op 25 tot 30 miljoen (of 2.9 inwoners per km² - met de kanttekening dat ik voor de oppervlakte die van hedendaags Europa genomen heb, terwijl het Middeleeuws Europa veel kleiner was – en dat staat in schril contrast met de 10 à 50 inwoners per km² van hierboven), met een piek in de late Middeleeuwen van 100 tot 120 miljoen (11.4 inwoners per km²). In enkele krabbels die ik nog gevonden heb, stond onderstaande tabel met de bevolking per land in Dor – en als ik me niet vergis zijn dat getallen die ook in het basisregelboek zijn opgenomen (n.v.d.r. klopt inderdaad):
Bevolking Wereld van Dor



Oost
West
Atumbar
900.000
Orasol
                              20.000
Zilkandor
                              200.000
Rivizal
                              60.000
Kornandor
                              175.000
Usulkar
                             90.000
Helkandor
                              700.000
Linalh
variabel
Davilaat
variabel
                           170.000
Biborth
                              450.000
Noord-Rian
                                60.000
Zuid-Rian
                              300.000
Analta
                              120.000
Eilanden
Arvan
                             300.000
It-Quawk
                              80.000
Lir
                              140.000
Xelkon
                              80.000
Gulnave
                                80.000
Malmask
                          100.000
Orvalve
                              350.000
Xalm
                              50.000
                          3.775.000
                           310.000

Totaal:
                        4.255.000

Als we de variabele bevolking van Davilaat en Linalh mee in beschouwing nemen, dan mogen we dit cijfer afronden op 5 miljoen (of 0.4 inwoners per km²). Dat is dus beduidend minder dan Middeleeuws Europa! Met andere woorden kan je wel stellen dat Dor een dorre, woeste en gevaarlijke wereld is (vandaar de naam misschien;-), waar vermoedelijk weinig grote of zeer grote steden zijn.

Uiteraard wonen er nog talloze Dorianen achter de Vlakte van It-Quawk, de Oostelijke Oceaan of de Yszee. Misschien hebben die landen een gunstiger klimaat en landschap om een talrijke bevolking te voeden…?

Ik heb eens zitten googlelen naar berekeningsmodules op het internet die bevolkingen schatten op basis van landschap, klimaat,… en heb er toch enkele gevonden. Misschien leuk om eens mee te spelen?

========================================================================
Tot zover dit zeer uitgebreide en gedetailleerde antwoord van Kurt. Nadien gaf Dirk ook nog een aanvulling door:

Ik denk dat je ook in beschouwing moet nemen dat dit een fantasy wereld is, er lopen dus nog een pak “andere” creaturen rond die ook hun biotoop uitbouwen en die we niet echt in de wereld beschrijving hebben opgenomen. Elf steden, Dwergen burchten, halfling gehuchten, grote delen van het land waar niemand komt dank zij draken, trollen en andere wezens. Dit verklaart ook de dunnere bevolkingsgraad van Dor.

Anyway... ik herinner me dat ons plan inderdaad was om een wereld te maken ongeveer met een oppervlakte van Europa om iets groot genoeg te hebben voor verschillende biotopen. De totale planeet Dor is nooit beschreven, maar we hebben dat zeker een paar keer besproken en Dor zou 1.5 to 2 keer de aarde moeten zijn. Dat was altijd een beetje de bedoeling, om ons nog ruimte te geven voor 3-4 grote continenten, want het idee was, zoals DnD, ooit nog wel andere “campaign” areas te beschrijven maar dan binnen dezelfde wereld. Beneden de Drakentanden was het de bedoeling om een grote reeks eilanden te hebben, met een nat en tropisch klimaat en vreemde nieuwe wezens. Ik herinner me toen wat Inca inspired ideetjes met wat Piraten steden als verloren outposts in deze vreemde regios (dus eigelijk een beetje de Caribbean).
========================================================================
Voorwaar een interessante inkijk in hoe de wereld van Dor ooit tot stand is gekomen!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten